Ep 14: Mất ngủ – Lo âu – Kiệt sức: Góc nhìn từ y học cổ truyền

Nội dung

• Mất ngủ – Dấu hiệu của sự mất cân bằng bên trong

• Lo âu – Khi Can khí bị uất kết

• Kiệt sức – Sự suy giảm của nền tảng Tỳ và Thận

• Xu hướng trở lại với Đông y

1. Mất ngủ – Dấu hiệu của sự mất cân bằng bên trong

Theo Đông y, giấc ngủ không đơn thuần là trạng thái nghỉ ngơi mà là biểu hiện của sự hài hòa giữa Tâm – Can – Tỳ – Thận.
Khi cơ thể chịu áp lực công việc, cảm xúc ứ đọng, thói quen sinh hoạt thất thường hoặc tiếp xúc thiết bị điện tử quá mức, “Thần” không được an, “Khí” bị nghẽn, “Huyết” không đủ để nuôi dưỡng tâm trí. Điều này dẫn tới tình trạng khó ngủ, ngủ chập chờn hoặc tỉnh dậy giữa đêm.

Các thầy thuốc gọi đây là dạng mất ngủ do thời đại số, khi não bộ hoạt động liên tục nhưng cơ thể không còn đủ nội lực để cân bằng.

2. Lo âu – Khi Can khí bị uất kết

Trong y học cổ truyền, lo âu không chỉ là vấn đề tâm lý mà liên quan chặt chẽ tới Can khí. Khi Can khí không được lưu thông, người bệnh thường xuất hiện:

• Cảm giác bứt rứt khó chịu

• Dễ cáu gắt, nhạy cảm

• Tức ngực, thở nông

• Ăn uống kém ngon

Lo âu vì thế không phải biểu hiện độc lập, mà là hệ quả của một hệ thống nội tạng bị rối loạn chức năng.

3. Kiệt sức – Sự suy giảm của nền tảng Tỳ và Thận

Kiệt sức – hay “hư lao” trong Đông y – là tình trạng suy giảm lâu dài của Tỳ khí (khả năng chuyển hóa, nuôi dưỡng cơ thể) và Thận khí (nguồn năng lượng nền tảng). Biểu hiện thường gặp gồm:

• Mệt mỏi kéo dài, khó hồi phục

• Tay chân lạnh, người uể oải

• Đau lưng, nặng đầu

• Giảm trí nhớ, kém tập trung

• Rối loạn tiêu hóa hoặc dễ nhiễm lạnh

Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đã bị “rút cạn dự trữ” trong một thời gian dài mà không được bồi bổ đúng cách.

4. Xu hướng trở lại với Đông y

Nhiều người tìm đến Đông y không chỉ vì hiệu quả mà còn bởi triết lý điều trị mang tính tổng thể: đi chậm, điều chỉnh sâu, phục hồi tận gốc.
Một số phương pháp đang được áp dụng rộng rãi:

• Châm cứu, giúp an thần, điều hòa khí huyết

• Bấm huyệt – xoa bóp, thư giãn cơ thể và giảm stress

• Thảo dược như lạc tiên, táo nhân, hoàng kỳ, đương quy

• Chế độ ăn – ngủ – vận động phù hợp thể trạng

• Thiền, hít thở, khí công, giúp làm dịu hệ thần kinh

Điểm chung của các liệu pháp này là khôi phục lại sự ổn định của nội tạng, từ đó cải thiện giấc ngủ và giảm lo âu một cách tự nhiên.

5. Kết luận: Chăm sóc sức khỏe từ gốc rễ

Mất ngủ, lo âu và kiệt sức không đơn thuần là những vấn đề rời rạc, mà là lời cảnh báo rằng cơ thể đang lệch khỏi trạng thái cân bằng. Tiếp cận theo Đông y cho thấy, sự phục hồi không phải “chữa cho xong”, mà là hành trình tái thiết lại Tâm – Can – Tỳ – Thận, đồng thời điều chỉnh lối sống.

Khi cơ thể được nuôi dưỡng đúng cách, giấc ngủ sẽ trở về tự nhiên, tinh thần ổn định và năng lượng sống được tái tạo bền vững.